Zoals iedere woensdag was er vandaag weer een technische briefing door het RIVM en de vereniging van intensive care artsen. Het meest interessante onderdeel van deze briefing is altijd de ontwikkeling van de R0 in Nederland. Het RIVM berekent (met terugwerkende kracht) hoe de ontwikkeling van R0 is in Nederland. Op basis van deze ontwikkeling kan worden nagegaan welke maatregelen uiteindelijk effectief zijn om de ontwikkeling van het virus in te dammen.
Een belangrijke factor bij deze berekening is het aantal ziekenhuisopnames. Het testen in Nederland gebeurt niet over de gehele bevolking, er wordt immers alleen getest bij ziekenhuisopnames en bij zorgpersoneel. Als je er van uit gaat dat een vast percentage van de ziekte gevallen leidt tot een ziekenhuisopname is deze populatie een goede doorsnee van de bevolking om het verspreidingsonderzoek op te doen.
Door bij alle ziekenhuisopnames na te gaan wanneer de symptomen zijn ontstaan ontstaat er (in dit geval in 19% van de gevallen) een goed beeld van de verspreiding. Voor de volledigheid meld ik dat de percentages die hier worden genoemd de getallen zijn vanuit Wuhan, aan het begin van de uitbraak in Nederland. Inmiddels ligt de fataliteit in Nederland lager, maar het principe is hetzelfde, ziekenhuis opnames zijn een goed verdeelde representatie van de totale populatie.
Bij de ziekenhuis opnames wordt nagegaan wanneer de eerste symptomen zich voor deden en hoe de besmetting vermoedelijk is ontstaan. Met deze resultaten wordt dan de R0 berekent van ongeveer een week geleden.
De R0 is al gaan dalen na het advies van 1 maart om bij hoesten thuis te blijven. Je mag dan verwachten dat als de piek in de zorg onder controle komt we eigenlijk weer terug zouden kunnen gaan naar dat punt. En dat klinkt dan weer als muziek in mijn oren omdat op 1 maart er bijvoorbeeld nog gevoetbald werd met publiek.
Maar als je dan nagaat dat er al effecieve maatregelen sinds 1 maart van kracht zijn blijft het mij wel verbazen dat we 6 weken na dato nog niet in staat zijn geweest om de verspreiding volledig te stoppen. Er komen iedere dag nog steeds nieuwe besmettingen bij. Wat moet er nog gebeuren om de verspreiding volledig te stoppen?
In de briefing werd er gesproken over het probleem van de superspreaders. Een van de redenen dat het virus zich nog steeds ontwikkeld is het fenomeen van superspreaders. Een kleine groep mensen is verantwoordelijk voor een grote groep (onbedoelde) besmettingen. De superspreaders voorkomen momenteel nog dat de R0 verder daalt. Ga maar na, als iemand 10 mensen besmet heb je 9 mensen nodig die niemand besmetten om de R0 op één te houden. Zoals zo vaak in het leven, een kleine groep verpest het voor de rest.
De komende periode zal dus in het teken staan van het zoeken naar de ‘superspreaders’. Wie is binnen deze lockdown toch verantwoordelijk voor relatief veel besmettingen.
Er is al veel onderzoek gedaan naar zorgpersoneel en daar blijkt de verspreiding niet boven het gemiddelde te liggen ten opzichte van de rest van Nederland. In dat licht denk ik ook niet dat het verrassend is dat men het testen heeft uitgebreid naar de rest van het zorgpersoneel. Aan de ene kant om de patiënten te beschermen maar aan de andere vermoed ik ook dat dit een volgende stap is op zoek naar de superspreader. Als deze is gevonden kun je nieuwe maatregelen nemen om de verspreiding verder substantieel te verlagen.